جداسازی سلولهای پیش ساز اندوتلیال از خون محیطی انسان و بررسی بیان ژنهای خودبازسازی ( oct4 nanog, sox2,وnucleostemin) در طی فرایند تمایز این سلولها به سلولهای اندوتلیال

تا سال 1998 تصور بر این بود که واسکولوژنز تنها در دوران جنینی وجود دارد تا اینکه آساهارا و همکارانش برای اولین بارسلولهای پیش ساز اندوتلیال را از خون محیطی جداسازی کردند. سلولهای پیش ساز اندوتلیال یک جمعیت هتروژن از سلولهای تک هسته ای موجود در مغز استخوان می باشد که در پاسخ به ایجاد یک اندام اسکمیک از مغز استخوان وارد خون شده و در اندام مورد نظر به سلولهای اندوتلیال تمایز می یابد. این سلولها نقش اساسی در بهبود زخم ها و شرایط پاتولوژیک نظیر رشد تومور و متاستاز دارند. سلولهای پیش ساز اندوتلیال بعضی از خصوصیات سلولهای بنیادی از قبیل توانایی ایجاد کلونی و قابلیت تمایز به چند رده سلولی از جمله سلولهای کاردیومیوسیت، ماهیچه صاف و سلولهای اندوتلیال را دارند. یکی از ویژگیهای سلولهای بنیادی توانایی خودتجدیدی این سلولها می باشد که به وسیله مکانیسم های مختلفی در انواع سلولهای بنیادی کنترل می شود. در حالی که سلولهای پیش ساز اندوتلیال یک ابزار مناسب برای سلول درمانی می باشد، بسیاری از ویژگیهای این سلولها هنوز شناخته نشده است. به عنوان مثال بیان ژنهای خود تجدیدی بطور جامع در این سلولها برسی نشده است. در این مطالعه سلولهای پیش ساز اندوتلیال از خون محیطی افراد داوطلب جداسازی و بیان مارکرهای سلولهای بنیادی مورد بررسی قرار گرفت. بطور مختصر سلولهای تک هسته ای از خون محیطی جداسازی شد و در ظروف آغشته به فیبرونکتین کشت داده شد و سلولهای پیش ساز اندوتلیال بر اساس مرفولوژی و خصوصیات رشدشان مشخص شدند. در مرحله اول بیان مارکرهای سلولهای پیش ساز اندوتلیال شامل ژنهای: cd34, cd31, vcam kdr و tie-1 به وسیله rt-pcr مورد بررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از ایمونو سیتو شیمی بیان ژنهای cd34, cd31 بررسی شد. علاوه بر این سلولهای جدا شده توانایی اتصال به لکتین و جذب ldl را داشتند. در مرحله بعد بیان بعضی از مهمترین ژنهای خود بازسازی از جمله oct4-a, sox-2, nanog, nucleostemin, zfx و همچنین oct4-b و oct4-b1 بررسی شد. نتایج ما نشان داد که هیچ یک از ژنهای oct4-a، sox-2و nanogدر سلولهای پیش ساز اندوتلیال بیان نمی شود. همچنین ما برای اولین بار بیان ژنهای oct4-b و oct4-b1 را در این سلولها نشان دادیم. نتایج ما همچنین نشان داد که دو ژن مارکر سلولهای بنیادی یعنی nucleosteminو zfx در این سلولها بیان می شوند و بیانشان از روز چهارم تا یازدهم یک روند کاهشی را دارد. در مجموع سلولهای به دست آمده بیان بسیاری از مارکرهای سلولهای اندوتلیال را نشان می دهند که نشان می دهد این سلولها درحالت تمایزی نسبتا بالایی هستند واز طرف دیگر پروفایل بیانی ژنهای خود تجدیدی نشان می دهد که این سلولها توانایی خودتجدیدی محدودی دارند.